M.Ö. 7000’li yıllara dayandırılan ulaştırma olgusu, ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, çevresel ve hatta askeri ve sosyolojik yönleri olan çok boyutlu ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Ekonomik anlamda üretim-tüketim imkanlarının oluşturulması ya da iyileştirilmesi, yeni istihdam alanlarının yaratılması, bölgesel uzmanlaşma ve işbölümünün geliştirilmesi ve ölçek ekonomilerinin sağlanması; sosyal anlamda insan ve insan gruplarının yer değiştirmesi, kırsal alandan kentsel alana göç ve kentleşmenin beraberinde getirdiği yeni yaşam stilleri; siyasal anlamda, geniş bir alanın tek merkezden yönetilmesi, ulaşım teknolojilerinin ülke ölçeğinde sosyo-ekonomik yapıyı etkilemesi; çevresel anlamda ise doğanın kirlenmesi ve enerji tüketimleri gibi unsurlar, bir yandan ulaşımın rol ve etkilerini ortaya koyarken öte yandan da ne kadar derin ve geniş bir alana hükmettiğini ispatlamaktadır.

Ülkemizde geçmişten günümüze uygulanagelen ulaştırma politikalarının tarihsel yolculuğunu 1950’ye kadar olan ve demiryolu ağırlıklı politikaların izlendiği birinci dönem ve 1950 sonrası karayolu ağırlıklı politikaların oluşturulduğu ikinci dönem etrafında analiz eden bu çalışmada, ulaştırma sorunları ve bu sorunları çözümüne yönelik politikalar, “sürdürülebilir gelişme” olgusu içerisinde değerlendirilmiştir. Dolayısıyla, kitabın temel vurgusu, ulaştırma sorunlarına getirilecek olan çözüm mekanizmalarının, sadece ilgili dönemin ulaştırma sıkıntılarına çare olmakla yetinmeyip, ileriye dönük sürdürülebilir uygulamaları da içermesi yönünde olmuştur.   

Yoğun göçlerle nüfusu çok hızlı bir şekilde artan İstanbul’un önemli düzeyde bir ulaşım sorunuyla karşı karşıya bulunduğu bilinmekte ve ne kadar önlem alınırsa alınsın, kısa bir zaman içinde sorunlar tekrardan baş gösterebilmektedir. Kuşkusuz ki, mevcut görünümü ile İstanbul ulaşımı ile ilgili sayısız sorun ve neden sayabilmek mümkündür. Ancak bunlardan bazıları vardır ki, artık İstanbul ulaşımında kemikleşmiş bir sorunsal haline bürünmüştür. Bu kemikleşmiş yapısal sorunların her biri birbirini etkilediği gibi, birbirinden etkilenmekte ya da birbirlerinin tamamlayıcısı konumunda bulunmaktadırlar.

Geçmişten günümüze ağırlıklı olarak Fen Bilimcilerinin ilgi odağında görülen ulaştırma konusunun sosyal yönünün ihmal edildiğini gören yazarlar, “Ulaştırma Kavramına Genel Bakış”, “Ülkemizde Ulaştırma Sistemlerinin Tarihsel Gelişimi ve Planlı Dönemde Ulaştırma İlke-Politikaları”, “Ülkemizde Kentiçi Ulaşım ve Sürdürülebilirliği”, “İstanbul Kentiçi Ulaştırmasının Gelişimi ve Çözüm Bekleyen Sorunlar” ve “Dünden Bugüne İstanbul’da Ulaşım” adlarını verdikleri beş bölümle birlikte, Ulaştırma gibi yaşamsal fonksiyonların belki de en başında gelen bir konuyu istatistikler ışığında tüm yönleriyle tahlil etmiştir.  Bu bağlamda kitap özellikle “Sonuç ve Genel Değerlendirme” başlığı altında sunduğu alternatif çözüm önerileri ile birlikte geniş kitlelerin ve bu konu ile ilgili araştırmacıların büyük dikkatini çekmiştir.

(Kitabın tam metnini PDF olarak okumak/indirmek için tıklayınız)

Yrd. Doç. Dr. Levent ŞAHİN

İ.Ü. İKTİSAT FAKÜLTESİ

  Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri